Donderdag 18 februari 2010

Groningen kan er niet meer om heen.

De reclame voor Elf Minuten is overal.

Joke gaat zo vaak als ze kan in het peeskamertje zitten in de Openbare Bibliotheek in Groningen. Klanten zijn er genoeg. Anders worden ze wel verleid door Rory en Peter. Als ze binnen in het kamertje zijn, gaan de gordijnen dicht. Joke verwent ze dan met een luisterend oor en met een mooi gedicht.

Met een Coelho Lounge besteedt de Openbare Bibliotheek nog meer aandacht aan het werk van Paulo Coelho en aan de NNT bewerking van Elf Minuten. Ko van den Bosch is 's avonds in de bieb om te vertellen hoe hij dat gedaan heeft. Van het grote toneelgeweld van zijn Alex d' Electrique voorstellingen, waar nauwelijks of geen ontwikkeling was van de personages en waar alles vaak letterlijk naar beneden viel of zomaar opgeblazen werd, naar bewerkingen van de oude Grieken en van Shakespeare. Constante in de samenwerking van Ko met Ola is dat er altijd een aansluiting is met het hier en nu en dat Ko altijd een moment vindt om commentaar te geven op de maatschappij. Bij de bewerking van Medea van Euripides was er een parallel met moderne Medea's; vrouwen die hun kind doden. Toen uit onderzoek bleek dat de meeste vrouwen die dat doen niet handelen uit wraak maar uit moederliefde, werd duidelijk welke lijn de Medea van Ko en Ola zou volgen. Vorig jaar nam hij ook de Divina Comedia van Dante onder handen en nu dus Elf Minuten van Coelho. Van deze twee werken bestond nog geen theatertekst. Bij de Divina werd Dante's verhaal afgezet en gespiegeld aan het verhaal van een hedendaagse vluchteling uit een oorlogsgebied. Elf Minuten was anders, omdat het een moderne roman is over een modern thema als de verwerkelijking van zichzelf, waaraan bij de bewerking niet veel te sleutelen valt. Coelho heeft een filosofisch doel waarvoor hij de hoofdpersoon inzet. Hij laat Maria de prostituee van bovenaf naar zichzelf kijken en legt haar veel beschouwingen in de mond. De dramatische lijn ontbreekt. Voor het theater is dat lastig, zegt Ko. In het theater wil je iemand zien die voelt en niet overweg kan met conflicten. De Maria van Coelho vertoont geen grote emotionele uitbarstingen. Ko vond de oplossing in de herhaling van de gedachte van Coelho dat een mens altijd voor keuzes staat, zich afvraagt: wat moet ik doen en vervolgens ontdekt dat elke keuze je leven hoe dan ook verrijkt. "Wat moet ik doen" is daarom een wederkerende zin geworden. De herhaling van een cruciale tekst werkt als een beat in de voorstelling, geeft zwaarte aan bepaalde momenten en maakt uitgebreide psychologische beschrijvingen uit het boek compact. Ko gebruikt ook verschillende vormen van dialogen om Coelho theatraal te maken. Maria en Ralf spreken bijv. in pseudodialogen. Ze staan naast of tegenover elkaar en praten over de herinneringen die ze aan elkaar hebben. Dat sluit aan bij het idee van Ola om de beeldscenes in deze voorstelling los te koppelen van de tekstscenes. Het is dan ook heel spannend om te zien en te horen hoe de expliciete sexscenes van Coelho geneutraliseerd worden op het toneel. Eind goed, al goed bij Coelho. Maria en Ralf hebben een happy end. Bij Ko en Ola is dat ook zo, maar met de  enscenering van drugshoer Mariska krijgen we wel mee dat Coelho een vertekend beeld geeft van de wereld om ons heen.