Maandag 22 februari 2010

We zijn in de stadsschouwburg van Groningen. De montageweek is begonnen. Voor het eerst zien we het decor in zijn volle glorie. Het is indrukwekkend, maar wel even wennen na de intieme ruimte van de Machinefabriek.

De kostuums zijn nu ook zo goed als af. Aan weerskanten van het toneel staat over de volle breedte een kledingrek met alle kostuums in plastichoezen. De Frankensteintafels rijden als het goed is zonder een knoop te leggen in de bedrading van de bouwlampen. De hoerenkasten kunnen ook zonder al te veel haperingen naar voren rollen. Klapstuk is het tl-buizen plafond. Het hangt en het moet golven, maar dat gaat nu nog niet zoals het moet, niet op het juiste moment of niet snel genoeg op het juiste moment. Neemt niet weg dat het betoverend is dat de sfeer zo kan veranderen onder de kleur van de lampen, kil wanneer ze wit zijn, warm wanneer ze rood zijn. Het ligt voor de hand, maar het werkt. Andre is erbij en kijkt met trots naar zijn schepping. Deze eerste repetitie in de schouwburg blijft in de middag haken bij de beginscenes. Ze worden steeds herhaald om de cue's zuiver te krijgen, om de posities van de bartafels en de hoerenkasten te bepalen en om de techniek op een lijn te krijgen met de handelingen van de acteurs. Veel gaat nog mis. De kunst is om de stress geen vrij spel te geven.  

Stars shining bright above you

Night breezes seem to whisper "i love you"

Birds singin' in the sycamore trees

Dream a little dream of me

Say nighty-night and kiss me

Just hold me tight and tell me you'll miss me

While I'm alone and blue as can be

Dream a little dream of me

Maria vergelijkt haar leven met een spagaat:

" ...één voet in een sprookje en één voet boven de afgrond".

's Avonds is er in de Machinefabriek een 'Dwarsdiep' gesprek over vrouwenhandel en prostitutie, georganiseerd door het Groninger Forum en het NNT, onder wie Rein Bish (links op de foto). Hanneke Boonstra, hoofdredacteur van de Universiteitskrant leidt het gesprek (midden op de foto). Naast Gonnie Lemckert, 'oma'  van de Stichting Straatmadelief voor drugsprostitutees in Groningen (rechts op de foto) doen ook mee Marja ter Horst, coordinator bestrijding mensenhandel, Jan Smid, inspecteur vreemdelingenrecherche en ik zelf.

Peter Rehwinkel, burgemeester van Groningen, doet de aftrap in een tweegesprek met Hannke Boonstra. Nee, hij is geen voorstander van verplichte sluiting van de prostitutie tussen 4u en 8 u in de ochtend en ja, hij is er wel voor dat de prostitutie in de stad geconcentreerd wordt op één plek, in Nieuwstad. Rehwinkel is vanaf september 2009 burgemeester van Groningen. Hij heeft alle nachten goed geslapen behalve die nacht nadat hij met Gonnie Lemckert was wezen kijken op de tippelzone. Dat was verontrustend. Hoezeer hij gelijk heeft, bleek eerder toen Peter en Klara in een mini-performance uit Elf Minuten vertelden over de drugsprostitie op de Bornholmstraat. Gonnie Lemckert pleit voor een opvanghuis voor de drugsprostitutees. Haken en ogen zitten er vooral in een na-traject, wanneer je de vrouwen van de straat wilt houden. Simpeler is om te proberen de vrouwen tegemoet te komen in hun verslaving. Als ze medicatie krijgen, verdwijnt de noodzaak om zich te prostitueren. Wij hebben er moeite mee dat drugsverslaafde prostitutees zo diep moeten zinken om aan hun gerief te komen. Maar we hebben er geen moeite mee om heel ingewikkeld te doen over simpele oplossingen.

Mariska: .."De Bornholmstraat is makkelijk te vinden bij de Gamma, tegenover de Mercedesgarage. Er komen mannen in dikke dure auto's die vragen of het voor 15 euro kan. Als ik strontziek ben, doe ik het voor 10, 15 euro..."

voor meer foto's:

http://picasaweb.google.nl/noranorabey/ElfMinuten220210?authkey=Gv1sRgCOqHktLP8r2_twE#

Vrijdag 19 februari 2010

Vandaag is de laatste repetitiedag in de Machinefabriek. Van 10.00u tot 13.00u kan er gerepeteerd worden. Daarna komt de techniek voor de verhuizing van alle decorstukken naar de schouwburg. Bepaalde scenes gaan er als een " italiaantje" doorheen. Sommige cue's worden herhaald om ze strakker te krijgen en omdat ze voor iedereen duidelijk moeten zijn. Wanneer en hoe draaien de hoerenkasten weg. Wanneer en hoe draaien de bartafels weg, zonder in de knoop te raken met de kabels van de gaslampen, waarvan er nu twee zijn onder elke tafel. Er is nog een week te gaan voor de premiere op zondag 28 febr. Vanaf maandag zijn de repetities in de stadsschouwburg. Het lijkt erop dat tot nu toe alles en iedereen redelijk relaxed deze laatste week ingaat. 

Joke jaagt als hoerenmadame Nico drugshoer Klara van de vloer.

Danielle en Ola moeten nog uitvogelen hoe dat moet met het "schoenenpad" in het tweede deel van de voorstelling. Moeten de schoenen op een rij of moeten ze als voetstappen geplaatst. Tijdens de sm scene zal Danielle bovenop de tafels van de ene schoen naar de andere wankelen.  

Het is allemaal theater.

Toch roept de sm scene herinneringen op aan de sm club in Zwolle.

Dat is dan weer de kunst van theater.

voor meer foto's: http://picasaweb.google.nl/noranorabey/ElfMinuten190210?authkey=Gv1sRgCOj1gJr2leTKqwE#

Donderdag 18 februari 2010

Groningen kan er niet meer om heen.

De reclame voor Elf Minuten is overal.

Joke gaat zo vaak als ze kan in het peeskamertje zitten in de Openbare Bibliotheek in Groningen. Klanten zijn er genoeg. Anders worden ze wel verleid door Rory en Peter. Als ze binnen in het kamertje zijn, gaan de gordijnen dicht. Joke verwent ze dan met een luisterend oor en met een mooi gedicht.

Met een Coelho Lounge besteedt de Openbare Bibliotheek nog meer aandacht aan het werk van Paulo Coelho en aan de NNT bewerking van Elf Minuten. Ko van den Bosch is 's avonds in de bieb om te vertellen hoe hij dat gedaan heeft. Van het grote toneelgeweld van zijn Alex d' Electrique voorstellingen, waar nauwelijks of geen ontwikkeling was van de personages en waar alles vaak letterlijk naar beneden viel of zomaar opgeblazen werd, naar bewerkingen van de oude Grieken en van Shakespeare. Constante in de samenwerking van Ko met Ola is dat er altijd een aansluiting is met het hier en nu en dat Ko altijd een moment vindt om commentaar te geven op de maatschappij. Bij de bewerking van Medea van Euripides was er een parallel met moderne Medea's; vrouwen die hun kind doden. Toen uit onderzoek bleek dat de meeste vrouwen die dat doen niet handelen uit wraak maar uit moederliefde, werd duidelijk welke lijn de Medea van Ko en Ola zou volgen. Vorig jaar nam hij ook de Divina Comedia van Dante onder handen en nu dus Elf Minuten van Coelho. Van deze twee werken bestond nog geen theatertekst. Bij de Divina werd Dante's verhaal afgezet en gespiegeld aan het verhaal van een hedendaagse vluchteling uit een oorlogsgebied. Elf Minuten was anders, omdat het een moderne roman is over een modern thema als de verwerkelijking van zichzelf, waaraan bij de bewerking niet veel te sleutelen valt. Coelho heeft een filosofisch doel waarvoor hij de hoofdpersoon inzet. Hij laat Maria de prostituee van bovenaf naar zichzelf kijken en legt haar veel beschouwingen in de mond. De dramatische lijn ontbreekt. Voor het theater is dat lastig, zegt Ko. In het theater wil je iemand zien die voelt en niet overweg kan met conflicten. De Maria van Coelho vertoont geen grote emotionele uitbarstingen. Ko vond de oplossing in de herhaling van de gedachte van Coelho dat een mens altijd voor keuzes staat, zich afvraagt: wat moet ik doen en vervolgens ontdekt dat elke keuze je leven hoe dan ook verrijkt. "Wat moet ik doen" is daarom een wederkerende zin geworden. De herhaling van een cruciale tekst werkt als een beat in de voorstelling, geeft zwaarte aan bepaalde momenten en maakt uitgebreide psychologische beschrijvingen uit het boek compact. Ko gebruikt ook verschillende vormen van dialogen om Coelho theatraal te maken. Maria en Ralf spreken bijv. in pseudodialogen. Ze staan naast of tegenover elkaar en praten over de herinneringen die ze aan elkaar hebben. Dat sluit aan bij het idee van Ola om de beeldscenes in deze voorstelling los te koppelen van de tekstscenes. Het is dan ook heel spannend om te zien en te horen hoe de expliciete sexscenes van Coelho geneutraliseerd worden op het toneel. Eind goed, al goed bij Coelho. Maria en Ralf hebben een happy end. Bij Ko en Ola is dat ook zo, maar met de  enscenering van drugshoer Mariska krijgen we wel mee dat Coelho een vertekend beeld geeft van de wereld om ons heen. 

Donderdag 18 februrari 2010

En dan is er opeens een andere openingsscene. Er is ooit over gesproken, toen er nog in de kerk gerepeteerd werd, en er is ooit mee geimproviseerd. En nu is het weer terug. Zomaar, naar het schijnt. Wordt het een blijvertje? Niks is zeker. Morgen kan het weer anders zijn. Maar vandaag knalt het begin erin met het lied "Altijd is Kortjakje ziek" gezongen door Esmee, Daniela en Maartje als drie bakvisjes. Bij "zondags niet.." spreiden ze hun benen, waardoor de asssociatie van misbruik en incest gauw gemaakt is. Het ontregelt meteen en het is een aloud gegeven dat een introductie de toon moet zetten en nieuwsgierig moet maken naar de rest. Kortjakje heeft het wel.

uit Wikipedia:

Kortjakje betekent 'wijd / open bloesje' en verwijst naar het uitdagende beroep van Kortjakje. 'Altijd ziek' is een metafoor voor iedere dag in bed: prostitutie. Zondags gaat Kortjakje schijnheilig naar de kerk met een met zilver beslagen bijbel, een verwijzing naar de profijtelijkheid van haar professie.

Ook de volgende scene in het begin is nog in ontwikkeling. Wel staat al vast dat Danielle haar "levenspad" zal bewandelen over glazen op lichtbakken over de volle breedte van de vloer. Ze moet haar evenwicht zoeken en op eigen commando dat evenwicht ook kunnen verliezen. Danielle moet nog oefenen en er moet ook nog ge-experimenteerd worden met het materiaal van de glazen. De meerderheid moet intakt blijven, maar zeker drie glazen moeten zo dun zijn dat ze kapot gaan als Daneille erop staat.  

Dan is de vraag of "Sympathy" in het Tsjechisch gezongen wordt door Klara, direct na Kortjakje. Het effect is te klein. Een van de twee "darlings" zal er dus aan moeten gaan. Maar Sympathy is al zo genesteld in ieders systeem dat het ergens wel weer zal opduiken.

Malou zingt een Braziliaans lied. En gaat daarna vertellen waar ze als Maria vandaan komt. De meeste scenes gaan verder als een "italiaantje"; snel door de teksten heen, en af en toe stoppen om te kijken naar de looprichting en de positie waar iedereen staat. En nu de Frankensteintafels intussen een gaslamp hebben gekregen, is het belangrijk om het effect goed te krijgen en moeten de acteurs weten wanneer ze waar moeten staan om met dat felle onderlicht een spooky of romantische sfeer op te roepen. 

Altijd is Kortjakje ziek

Midden in de week maar 's zondags niet

's Zondags gaat zij naar de kerk

Met een boek vol zilverwerk

Altijd is Kortjakje ziek
Midden in de week maar 's zondags niet

(uit Wikipedia, de vrije encyclopedie)

Altijd is Kortjakje ziek is een kinderliedje van een onbekende schrijver. Het gaat terug op een volksliedje uit het begin van de achttiende eeuw. De eerste versie werd uitgegeven aan het begin van de achttiende eeuw door Pieter Vos alias 'Kleine Jan', een liedjeszanger uit Amsterdam.
Er zijn verschillende theorieën over de betekenis van het liedje.

Kinderen zullen vaak denken dat Kortjakje schoolziek was.

Kortjakje betekent 'wijd / open bloesje' en verwijst naar het uitdagende beroep van Kortjakje. 'Altijd ziek' is een metafoor voor iedere dag in bed: prostitutie. Zondags gaat Kortjakje schijnheilig naar de kerk met een met zilver beslagen bijbel, een verwijzing naar de profijtelijkheid van haar professie.

Kortjakje kan ook over een braaf, bedlegerig vrouwtje gaan, dat zich zondag met veel moeite naar de kerk begeeft. Het boek vol zilverwerk is haar bijbeltje met zilveren beslag en sluiting.

Kortjakje komt in achttiende-eeuwse spotliedjes ook voor als Rachel Valderappus (betekenis: Rachel=Joodse vrouw; Valderappus=van laag allooi, schorriemorrie), die in Amsterdam de brugtoiletten moest beheren. Zij voert haar werk niet goed uit omdat zij vaak beschonken is. De kerk en het zilverwerk zijn latere toevoegsels.

 

voor meer foto's: http://picasaweb.google.nl/noranorabey/ElfMinuten180210?authkey=Gv1sRgCNvI1diQnYOXgAE#

Vrijdag 12 februari 2010

Voor het eerst zie ik een doorloop. In 2 uur en 10 minuten is het verhaal van Maria en Ralf verteld. Dat moet straks minder. Bij aanvang wordt de toon gezet door "Sympathy". Het is nog onduidelijk of het lied op deze plek zal blijven. Zeker is wel dat het ergens in de voorstelling gezongen zal worden. Maar nu dus in het begin, gelijk wanneer Danielle haar evenwicht zoekt over haar "levenspad" van omgekeerde wijnglazen en Maria met "Er was eens..." haar sprookje begint te vertellen. Het beeld is indrukwekkend en spectaculair. Mooi is het als Maria voor het eerst in het bordeel staat en ingesloten raakt door de Frankensteintafels. Mooi is het als de hoerenkasten naar voren worden gereden, mooi is het rood-oranjelicht van de tlbuizen, mooi is als Danielle ergens verderop in het verhaal haar levensweg vervolgt en van schoen naar schoen wankelt om bij het eindpunt onthaald te worden op een aria van Daniela. Mooi is wanneer Malou en Peter als Maria en Ralf vertellen over hun ultieme gevoelens voor elkaar waarbij de beruchte elf minuten een eeuwigheid worden. Helemaal mooi is de zekerheid dat de beeldscenes en tekstscenes in evenwicht gaan komen en elkaar zullen versterken. Nu, bij de doorloop, is dat nog niet over de hele linie het geval. Als het stuk morgen opgevoerd zou worden, zou er nog niet genoeg spanning zijn in de boog van de verhaallijnen die Ola heeft uitgezet. Belangrijk is de overeenstemming dat de basis goed zit en dat er nog genoeg tijd en ruimte is om meer scherpte aan te brengen en het ritme van het verhaal verrassender en strakker te krijgen.

Voordat Maria afscheid neemt van de prostitutie praat ze met Mariska de drugshoer. Aan het eind komen hun verhaallijnen samen. De een kon de ander zijn en andersom. Maria vraagt aan Mariska hoe het is op de tippelzone. Mariska zegt dat ze moet roken om het werk te kunnen doen. "You smoke to be able to do your work, and you work to be able to smoke." Ola heeft bewust gekozen voor de parallel tussen Maria en Mariska. Het thema van de mensenhandel is daardoor op de achtergrond geraakt. Ola: "Drugsprosititutie kun je in tegenstelling tot mensenhandel direct aanpakken. Als hulpverleners meer geld krijgen om verslaafde vrouwen in de prostitutie te helpen, is de drugsprostitutie in Groningen morgen opgelost."

                                         

SYMPATHY

Now when you climb into your bed tonight

And when you lock and bolt the door

Just think about out in the cold and dark

'Cause there's not enough love to go 'round

And sympathy is what we need my friends

And sympathy is what we need

And sympathy is what we need my friends

'Cause there's not enough love to go 'round

No there's not enough love to go 'round

Now half the world hates the other half

And half the world has all the food

And half the world lies down and quietly starves

'Cause there's not enough love to go 'round

And sympathy is what we need my friends

And sympathy is what we need

And sympathy is what we need my friends

'Cause there's not enough love to go 'round

No there's not enough love to go 'round

And sympathy is what we need my friends

And sympathy is what we need

And sympathy is what we need my friends

'Cause there's not enough love to go 'round

No there's not enough love to go 'round

voor meer foto's: http://picasaweb.google.nl/noranorabey/ElfMinuten120210?authkey=Gv1sRgCIOx-qXm8fnj9gE#

Vrijdag 4 februari 2010

Het script is uitgedund. Geknipt en geplakt. Versie 15 beslaat 54 bladzijden, 29 minder dan de vorige. Ko luistert naar het resultaat en belijkt de enscenering. Hij heeft grote en kleine lappen tekst een andere plek gegeven of helemaal eruit gegooid. Het komt het ritme van het verhaal ten goede en inhoudelijk is het ook sterker geworden. Andre voelt zich weer iets beter, goed genoeg om met Johanna de kostuums door te nemen en Peter te coachen in het schilderwerk op de etalageruiten dat bij elke voorstelling een "live performance" wordt.

 

Andre kijkt ook naar de schikking van de Frankensteintafels als bar. Vier tafels, in de vorm van een  hoefijzer of van een carre? Of drie tafels om de conversatie van Rory en van de hoeren onderling intiemer te maken? In een van deze settings moet het stuk beginnen met de proloog van Maria, Nico en Rory. Terwijl Maria zichzelf introduceert als naamgenoot van de heilige maagd Maria die onbevlekt ontvangen heeft, komen de hoeren 1 voor 1 op alsof ze op een catwalk lopen. Het ziet er flashy uit, maar de modeshow is toch een vreemd element. Een andere optie is dat de vrouwen in hun eigen dagelijkse kleren bij de bar hangen en elkaar een verhaal vertellen. De beginscene moet de uitstraling hebben van een collectieve vertelling, waarin het publiek zich ook kan herkennen. Spontaan. Pretentieloos. Maria komt binnen als "de nieuwe" met een zonnebril op en het zand van het Braziliaanse strand nog tussen de tenen. Als Ola denkt dat dit het is wat ze wil, roept ze "bloedmooi", waarmee de optie van de catwalk direct opzij gaat. Het is bijna magisch realisme als de acteurs zich op het toneel omkleden en zo hun rol als acteur in hun eigen dagelijkse kleren verwisselen voor hun rol als prostituee in de kleding die bij dat vak hoort. In het echte leven gaan de hoeren voor hun werk ook rol in, rol uit.    

Terwijl Maria vertelt hoe zij met instemming van haar moeder naar Europa vertrok om 500 euro per week te verdienen als ze de samba zou dansen, nemen de andere vrouwen 1 voor 1 hun positie in achter de bar van Club Copacabana. Als de beginscene een paar keer is gerepeteerd, blijft de vraag hangen waar de grens is tussen theater en werkelijkheid. Want hoe ver kun je bijv. als bordeelhoudster gaan in je reactie als drugshoer Mariska het publiek inloopt nadat ze eerder ook op straat voor de ingang van de schouwburg heeft gesjacherd om geld. 

citaat van Ana, alter ego van Maria:

"Ik heb me elke verliefdheid ontzegd vanwege het werk dat  ik doe. Ik heb de bijzondere uitstraling van iedereen. Hoe wordt een huis licht? Door de ramen open te zetten. Hoe wordt een mens licht? Door de liefde toe te laten"

meer foto's:
http://picasaweb.google.nl/noranorabey/ElfMinuten040210?authkey=Gv1sRgCKe3xp6C0NzYjwE#